In vergelijking met andere landen beschikt Nederland over het beste kraanwater ter wereld. Desondanks drinken wij jaarlijks zo’n 400 miljoen liter flessenwater. Verpakt water is duurder, komt vaak uit dezelfde bron als kraanwater en hoeft aan minder kwaliteitseisen te voldoen. Hoe zit dat precies?
Wie heeft er niet ooit een Spa blauw besteld op een zonnig terras? Spa is een Belgische producent van mineraalwater en de flesjes zijn inmiddels synoniem voor water. Al sinds de Romeinse tijd wordt het water uit de Belgische Hoge Venen, ten oosten van Luik en vlakbij de Duitse grens, gedronken. De Romeinen dichtten het water allerlei geneeskundige krachten toe. Vrouwen die maar niet zwanger werden dronken het Spa-water om weer vruchtbaar te worden. Tegenwoordig produceert Spa Monopole op jaarbasis 440 miljoen liter water.
Mineraalwater zoals dat van Spa komt uit één specifieke bron en wordt ter plaatse in flessen gebotteld, zonder verdere behandeling. Volgens de Warenwetbesluit Verpakte waters moet dit mineraalwater minimaal 150 milligram per liter aan mineralen bevatten. Naast mineraalwater is er nog een soort natuurlijk flessenwater: bronwater. Water uit een natuurlijke bron dat weinig mineralen bevat, wordt bronwater genoemd. Bronwater kan uit verschillende bronnen komen, wordt nog nabehandeld en hoeft niet bij de bron te zijn gebotteld.
In vergelijking met kraanwater betaal je voor bron- of mineraalwater een hoge prijs. Op een terras leg je voor een Spa blauw al snel 2 euro neer. In de supermarkt is dit natuurlijk goedkoper. Een pak van zes grote flessen Spa mineraalwater kost 0,77 euro per liter. Wanneer je een losse fles koopt betaal je iets meer. Bij drinkwaterbedrijf Vitens betaal je voor duizend liter water 0,70 euro (plus een vastgoedrecht vergoeding). Volgens het Voedingscentrum is kraanwater omgerekend 150 tot 500 keer goedkoper dan flessenwater.
En toch drinken we enorme hoeveelheden flessenwater in Nederland – in 2020 bijna 500 miljoen liter. Dit komt neer op zo’n 24 liter water per persoon per jaar. Dat is veel minder dan bijvoorbeeld in Italië, waar men 188,5 liter per persoon drinkt. Dit komt omdat Nederlands kraanwater van een goede kwaliteit en smaak is. Desalniettemin stijgt de consumptie. In 2011 dronken we nog “maar” 330 miljoen liter flessenwater. Per dag gebruiken we ongeveer 134 liter kraanwater, waarvan we 1,5 liter drinken voor koffie, thee of water. Al met al kost je dit slechts 1 euro per jaar.
Niet alleen in België wordt mineraalwater gewonnen, ook in Nederland produceren bedrijven op meerdere plekken flessenwater. Een bekende producent is Bar-le-Duc. Dit water wordt bij het Utrechtse industrieterrein Lage Weide op een diepte van 140 meter uit de ondergrond gepompt. Sinds 1988 wint ook het Franse Sourcy mineraalwater aan de voet van de Utrechtse Heuvelrug, in Bunnik. Beide bronnen gebruikt drinkwaterbedrijf Vitens. Je zou kunnen zeggen dat in de gemeente Utrecht het mineraalwater van Sourcy en Bar-le-Duc uit de kraan stroomt.
Maar er wordt ook veel mineraalwater geïmporteerd uit het buitenland. Albert Heijn verkoopt bijvoorbeeld Duits mineraalwater, dat een keer zo duur is als zijn Limburgse variant. Kruidvat verkoopt zelfs water uit Hongkong. In 2015 kwam 1,9 miljoen liter mineraalwater van buiten de EU Nederland binnen: bijna vier miljoen flessen. Binnen de Europese Unie importeerden we in 2015 bijna 220 miljoen liter mineraalwater naar Nederland, via land, zee maar ook via waterleidingen. Om dit water te vervoeren zijn er transportbewegingen nodig van vrachtwagens en/of schepen. Daarbij vindt CO2-uitstoot plaats.
Ook het gebruik van plastic flessen zorgt voor milieuvervuiling. Slechts 3 van de 10 flessen worden gerecycleerd. De rest belandt op een afvalberg of eindigt ergens in een oceaan. Van deze gerecyclede flessen gaat ook nog eens 10 procent van het materiaal verloren. Wanneer de fles van glas is gemaakt, smelt de glasproducent de fles na acht rondes in een energievretend proces om. Voor de productie en het transport van flessenwater is bovendien ongeveer 160 liter olie nodig per literfles water. Alles bij elkaar is de CO2-uitstoot van flessenwater 400 keer hoger dan van kraanwater.
En dan zijn er nog de microplastics in het water zelf. Uit onderzoek van de State University of New York blijken 9 op de 10 flessen bronwater vervuild te zijn met plastic. De studie, die op 250 waterflessen van 11 merken in 9 verschillende landen werd uitgevoerd, toonde aan dat microplastics in meer dan 90 procent van de monsters werden aangetroffen. Onderzoekers vonden gemiddeld 10,4 microplastic deeltjes van ongeveer de breedte van een mensenhaar per liter. Dat is bijna het dubbele van een wereldwijd onderzoek omtrent leidingwater.
In het onderzoek werden merken als Evian, Nestlé en San Pellegrino getest. Bij gebotteld water komen de microplastic deels via de plastic verpakkingen en deels via het bottelproces in het water. Nog altijd is onduidelijk welk effect de consumptie van kleine stukjes plastic heeft op de menselijke gezondheid. Volgens onderzoek van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid zou 90 procent van de plastic deeltjes niet in het lichaam achterblijven. De rest kan vast komen te zitten in de darmen of kan zich in het lymfestelsel ophopen.
Dat kraanwater schoner is dan flessenwater is in Nederland te verklaren door wetgeving. Kraanwater in Nederland moet aan zeer hoge eisen voldoen. Drinkwaterbedrijven steken veel energie in het zuiveren van oppervlaktewater en grondwater. Dit is hard nodig, want in het Drinkwaterbesluit zijn voor 65 stoffen limieten aangegeven. In het Waterbesluit Verpakte Waters zijn er voor flessenwater slechts limieten voor 15 stoffen. Omdat mineraalwater direct in de fles gebotteld moet worden zonder behandeling, is de kans groter op verontreinigd water.
Zoals het Amerikaanse onderzoek al aantoonde: er worden nog steeds kleine hoeveelheden verontreinigingen aangetroffen in kraanwater. Wil jij er zeker van zijn dat er geen ongewenste stoffen in jouw drinkwater zitten?
ZeroWater verwijdert onder andere lood, glyfosaat en PFAS (PFOS/PFOA).
Interesse? Neem een kijkje in onze webshop.
