De chemische stoffengroep PFAS is in de afgelopen jaren flink onder vuur komen te liggen. Het zijn stoffen die veelal worden toegepast in de chemische industrie. PFOS en PFOA zijn stoffen die horen tot de groep PFAS. Ze komen voor in het Nederlandse oppervlaktewater en grondwater. Doordat PFAS moeilijk uit het water te zuiveren is, worden de stoffen ook in kleine deeltjes in ons drinkwater teruggevonden. Maar wat is PFOS en PFOA nu precies?
PFAS is de afkorting voor poly- en perfluoralkylstoffen. De stoffen hebben water- en vetafstotende eigenschappen. Ze komen van nature niet op aarde voor, maar worden door de mens gemaakt. Daardoor zijn ze ook niet biologisch afbreekbaar. Vaak worden ze verwerkt in bijvoorbeeld pannen, verf, voedselverpakkingen, jassen, cosmetica, skiwax, smeermiddelen en blusschuim.
PFOS is een afkorting voor perfluoroctaansulfonaten. De stof behoort tot de verzamelgroep PFAS. PFOS zijn onverwoestbare verbindingen die water, vet en vuil afstoten. Het wordt bijvoorbeeld verwerkt in regenkleding en pannen. Ook zitten er hoge concentraties van deze stof in het schuim van brandblussers. Via het afvalwater van fabrieken en bijvoorbeeld bij het naspoelen van blusschuim na een brand, komt de stof in de grond terecht. Via kanaaltjes en sloten verspreidt het zich verder naar bronnen die gebruikt worden voor ons drinkwater. Het stofje is vrijwel onverwoestbaar en niet biologisch afbreekbaar. Ook middels chemische behandeling is PFOS vrijwel onmogelijk onschadelijk te maken, je kunt het alleen verbranden bij heel hoge temperaturen.
PFOA is een afkorting voor perfluoroctaanzuur. Ook deze stof behoort tot de stoffengroep PFAS. PFOA heeft een zeer goede olie- en waterwerende werking. Daarom wordt het vaak gebruikt in bakpapier, vloerwas, textiel, tapijten, tapijtenreinigers en pizzadozen. Daarnaast is PFOA een hulpstof in de bereiding van Teflon, oftewel de anti-aanbaklaag van pannen. In de VS en Europa wordt PFOA sinds 2015 vrijwel niet meer geproduceerd. Echter wordt de stof nog wel aangetroffen in geïmporteerde producten vanuit Azië, waar nog wel grootschalige productie met deze stof plaatsvindt. In een groot deel van regio Zuid-Holland Zuid komt PFOA in de bodem voor. Dit is afkomstig van de DuPont / Chemours fabriek in Dordrecht, welke jarenlang PFOA in producten heeft verwerkt. Via regen en wind is de stof neergedaald in een breed gebied rond de fabriek en in de bodem gezakt. In 2018 werd een regionaal bodemonderzoek PFOA gepubliceerd.
Ondanks het gebrek aan kennis over de effecten van PFAS op de lange termijn, vallen de stoffen onder ‘Zeer Zorgwekkende Stoffen’. Ze worden gezien als schadelijk en kankerverwekkend. Het RIVM onderzoekt welke schade PFAS op de langere termijn kunnen aanrichten. Zowel PFOS als PFOA zijn chemisch en kunnen niet door ons lichaam worden afgebroken. Ze blijven dus jaren in het bloed en de lever aanwezig. Hoe meer je van deze stoffen binnen krijgt, des te verder het niveau van deze schadelijke stoffen in je lichaam zich ophoopt. Zowel PFOS als PFOA kunnen leverschade veroorzaken, effect hebben op ons afweersysteem, schadelijk zijn voor de voortplanting en voor de ontwikkeling van het ongeboren kind. Ook zijn de stoffen mogelijk kankerverwekkend.
Ja, zowel PFOS als PFOA worden als verontreiniging in ons drinkwater aangetroffen. Daarnaast kan het via besproeiing van gewassen in de teelt en akkerbouw in onze voedselketen terecht komen. PFAS zijn stoffen die zich via de lucht, bodem, voedsel en water verspreiden. Een groot deel belandt in het milieu door uitstoot van de industrie. Door regenwater komen PFAS in oppervlaktewater terecht of via de bodem in het grondwater. Ook rioolwaterzuiveringsinstallaties verspreiden PFAS in het oppervlaktewater. In Nederland worden zowel oppervlakte- als grondwater gebruikt als bron voor ons drinkwater. PFAS zijn moeilijk uit het drinkwater te zuiveren met de huidige zuiveringstechnieken. De concentraties in het drinkwater liggen nog ver onder de wettelijke norm, en worden daarom niet als schadelijk voor onze gezondheid gezien. Toch het zekere voor het onzekere nemen? Filter dan je kraanwater met ZeroWater, de enige filter die PFAS uit het water haalt. Zo ben je altijd verzekerd van écht zuiver drinkwater.
